Konwalia (Convallaria) jest byliną kłączową, należącą do rodziny konwaliowatych (Convallariaceae), w nowszym ujęciu - rodziny myszopłochowatych (Ruscaceae), a ostatnio z rodziny szparagowatych (Asparagaceae). Do rodzaju konwalii należy tylko jeden gatunek, konwalia majowa (nazwa jej pochodzi od okresu jej zakwitnięcia), mówi się więc o odmianach konwalii majowej, np.:
- Grandiflora o szczególnie dużych białych kwiatach
- Rosea o kwiatach białofioletowych lub różowych
- Albostriata o kredowobiałych kwiatach i pasiastych, kremowych liściach
- Prolificans o licznyh kwiatach, które umieszczone są na
bocznych gałązkach
Konwalia osiąga wysokość do 20 cm, rozrastając się przez kłącza
tworzy gęste kolonie. Ma dwa (rzadko jeden, bądź trzy) niezwykle
trwałe, duże liście, posiadające kształt eliptyczno-jajowaty,
osiągające do 25 cm wysokości. Liście konwalii są ostro zakończone,
stopniowo zbiegające w ogonek, posiadają barwę ciemnozieloną,
jesienią żółkną i szybko zanikają. Kwiaty konwalii są białe,
pachnące, zwieszające w kształcie dzwonków, zebrane na pojedynczym
pędzie tupu głąbik (bezlistny), tworząc kwiatostan. Pęd posiada
długość 10 - 20 cm, w zależności od wysokości całej rośliny,
przeważnie jest krótszy od liści. Jesienią po przekwitnięciu ozdobą
rośliny stają się duże czerwone lub pomarańczowe jagody, w których
znajdują się nasiona. Konwalie, ze względu na swoje małe wymagania
glebowe i klimatyczne, są łatwe w uprawie. Lubią miejsca
półcieniste do cienistych, nie za chłodne, wilgotną i żyzną glebę,
bardzo dobrze spisuje się leśna gleba.
Konwalia występuje na całej półkuli północnej, w strefie klimatu
umiarkowanego, w Europie, Azji czy w Ameryce Północnej. W Polsce
objęta jest ścisłą ochroną, możemy ją spotkać w lasach, wśród
konarów drzew, hodowane są również w ogrodach, jako rośliny
ozdobne.
Konwalia jest symbolem czystości, często wchodzi w skład bukietów panien młodych. We Francji 1 maja obchodzone jest święto konwalii, obdarowuje się nimi rodzinę. Za sprawą właściwości leczniczych konwalia jest symbolem wiedzy i sztuki medycznej, w tym kontekście została uwieczniona na jednym z portretów Mikołaja Kopernika.
Konwalia jest trująca, wdychanie jej zapachu może powodować bóle głowy. Zjedzenie owocu bądź części rośliny może spowodować zatrucie, którego charakterystycznym objawem jest zaburzenie rozróżniania barw (wszystkie barwy wyglądają na żółte). Konwalia ma również właściwości lecznicze, posiada czynne związki m.in.: saponiny, glikozydy, fenolokwasy i olejki eteryczne. Surowiec stanowi kwiatostan z liśćmi (liście zbierane są przed pojawieniem się kwiatów w dni suche), który poddawany jest suszeniu w wysokiej temperaturze. Zioła konwalii są dobrze tolerowane przez osoby w podeszłym wieku. Mają głównie działanie nasercowe, powodują wzmocnienie skurczów serca, jak również mają właściwości moczopędne. Wykorzystywane są również do produkcji leczniczych nalewek alkoholowych.Olejek konwaliowy często wykorzystywany jest do tworzenia
kompozycji i mieszanek zapachowych, występuje również jako składnik
perfum. Może być uzyskiwany metodą destylacji rośliny z parą wodną,
jednak jego toksyczność i wysoka cena powodują, że zwykle stosowany
jest zamiennik uzyskiwany z kwiatów lipy. Olejek konwaliowy
posiada przyjemny zapach, poprawia koncentrację, jest
afrodyzjakiem. Stosowany w sypialni pogłębia więź między
partnerami.